De inzet van verwondering

Innovatie en transformatie. Deze termen zijn momenteel aan de orde van de dag. De Barbapapafabriek constateert dat nieuwe ziens- en werkwijzen niet komen van de bestaande orde. Voor innovatie is verwondering nodig. De Barbapapafabriek gelooft dan ook in de vaardigheid van kinderen tussen de 9 en 12 jaar om buiten de gebaande paden te denken en stimuleert hen om deze bijzondere capaciteit in te zetten bij projecten die beogen maatschappelijke vraagstukken (zoals de energietransitie) op te lossen.

Verwondering. Wanneer heeft u zich voor het laatst verwonderd? Weet u het nog? En hoe lang duurde het voordat uw reactie een ‘Ja, maar…’ reactie was? Volwassenen anno nu hebben geleerd om in systemen (hokjes) te denken. Daarvan hebben we veel geleerd en we hebben er een welvarende maatschappij mee weten te op te bouwen.

De challenge
De ingewikkelde maatschappelijke vraagstukken die vanwege de welvaart zijn ontstaan, vragen om een andere manier van denken. Een manier van onbevangen denken die bij kinderen (nog) aanwezig is. Uit ervaring blijkt dat een simpele vraagstelling aan een groep jongeren als snel leidt tot behapbare, concrete oplossingen. Samen met scholen begeleidt de Barbapapafabriek brainstormsessies voor het beantwoorden van maatschappelijke vraagstukken. We dagen scholieren uit door middel van een challenge: een serie brainstormsessies die resulteren in creatieve oplossingen. Deze sessies hebben als doel te komen tot concrete, wellicht simpele, oplossingen voor ingewikkelde vraagstukken die bestaande organisaties en netwerken vanwege traditionele denkwijzen niet kunnen bedenken.

Wat leverde de inzet van verwondering al op? ‘Zonder angst de tunnel door’ in opdracht van Rijkswaterstaat De opdrachtgever wordt geconfronteerd met tunnelangst van de weggebruiker. Daarom rijdt niemand door betreffende tunnel. De kinderen gaan op onderzoek uit: de angst blijkt een chemische reactie in de hersenen te zijn. De concrete aanbeveling van de kinderen was: “Maak van de tunnel een Efteling-beleving. Oplossing werd gevonden in het toepassen van dynamische ledverlichting. Gevolg: minder angst en de tunnel wordt frequenter gebruikt.”

‘Hoe kunnen we energiebesparen’ in opdracht van gemeente Eindhoven Uit de brainstormsessie met de kinderen komt het volgende voorstel: “We zitten met 3000 kinderen op school en we fietsen allemaal gemiddeld 3 km naar school en weer naar huis. Wat nu als we allemaal een klein batterijtje op de bagagedrager plaatsen die wordt opgeladen tijdens het fietsen. Op school plaatsen we alle batterijtjes in een grote kast en die kast levert dagelijks alle energie voor bijvoorbeeld de verlichting van het schoolgebouw. Gevolg: kinderen voelen zich gehoord en leveren trots een bijdrage.

Brainstormsessie op basis van biomimicry

“Biomimicry draait om het nastreven van de genialiteit van de natuur op het gebied van ontwerpen van producten, processen en systemen. Sinds het ontstaan van de eerste levensvormen hebben de organismen en (eco)systemen op aarde uitgevonden wat werkt, wat passend is binnen de context en wat bijdraagt aan overleven. Als je het zo bekijkt, is de mens nog maar een jong wezen en weten andere organismen al veel beter wat wel en niet werkt. Bijvoorbeeld hoe je efficiënt omgaat met materialen en energie of sterke lichtgewicht materialen maakt. We denken weleens dat de natuur de mens nodig heeft, maar het omgekeerde is waar.” [bron: BiomimicryNL]

Het doel van brainstormsessie op basis van biomimicry is tweeledig:

• Allereerst willen we bezoekers aan tafel inspireren en informeren over het hoe en wat rondom biomimicry en de toepassingen ervan voor een vooraf vastgestelde maatschappelijke vraag/probleem.
• Vervolgens gaan we brainstormen over hoe er via biomimicry een concreet antwoord kan komen op het maatschappelijke vraagstuk. Voorbeelden van maatschappelijke vraagstukken kunnen gaan over het duurzaam ontwikkelingen van de bebouwde omgeving, de zoektocht naar andere duurzame energiebronnen en de de opslag van energie, het terugdringen van de werkdruk in de zorg.

Mooie samenwerking met de gemeente, burgers en ondernemers van Peel en Maas

Om beweging en transitie te creëren, hebben we allemaal dezelfde belangrijke schakel nodig: elkaar. Samenwerking richting het einddoel is cruciaal om ambities na te kunnen streven. De gemeente Peel en Maas heeft ook zo’n ambitie waarbij samenwerking essentieel is. Namelijk, als gemeente energieneutraal zijn in 2050. Veel gemeenten jagen tegenwoordig die ambitie na, maar in de Gemeente Peel en Maas legt de lokale ondernemer er nog een schepje bovenop: waarom niet energieneutraal in 2030 in plaats van 2050? Een concreet plan, dát is de eerste stap in een samenwerking richting het einddoel.

“Niet lullen, maar poetsen”, is een treffende uitspraak van Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde aan de Erasmus Universiteit. En dus hebben de afgelopen drie maanden 30 studenten van de TU Eindhoven onderzocht of het ambitieuze plan van Peel en Maas haalbaar is en op welke manier. De gemeente Peel en Maas heeft een flinke voorsprong op dit gebied dankzij wethouder Paul Sanders, die actief meewerkt aan de realisatie. 18 Juni hebben de studenten hun bevindingen uit het onderzoek gepresenteerd tijdens een mooie bijeenkomst met veel enthousiaste ondernemers en burgers in de zaal, die allemaal dezelfde ambitie hebben.
De periode van intensieve samenwerking met de studenten, leverde mooie inzichten op. Onder andere het besef dat dit de ingenieurs van de toekomst zijn, die deze doelstellingen in de nabije toekomst allemaal zullen moeten gaan realiseren. Die realisatie is een bijzonder grote uitdaging, maar door samenwerking en concrete doelstellingen is alles mogelijk!

Kennis is de basis van verandering in de bewustwording van wat kunnen we zelf allemaal kunnen doen. De afgelopen weken is gebleken dat er nog steeds een mentaliteit heerst waarbij de gedachte ‘het zal mijn tijd wel duren’ centraal staat wanneer het gaat om klimaatverandering. Dat is totaal niet meer van deze tijd, maar een gebrek aan kennis ligt vaak aan de basis van deze mentaliteit. Het gaat om onze toekomst en om die van onze kleinkinderen en de films An Inconvenient Sequel: Truth To Power van All Gore en Before the Flood van Leonardo di Caprio maken dat pijnlijk duidelijk. Ook dichter bij huis zet onze eigen Limburgse weerman Ruben Weytjens zich in om de kennis over de dreigende klimaatverandering te vergroten.
Hoe kunnen we nu door middel van samenwerking alle mooie bestaande losse initiatieven richting een duurzaam Peel en Maas elkaar laten versterken? Dat is het volgende vraagstuk waar de Barbapapafabriek zich de komende maanden mee bezig gaat houden.

Bron

Focusverandering in de methodiek van het tilprobleem

Hoe krijgen we nieuwe werkmethodes geïntroduceerd in Nederland? Met deze vraag benaderde een ondernemer de Barbapapafabriek, want de droom van deze ondernemer is om met zijn trainingen voor het tilprobleem in de zorg ook in Nederland voet aan de grond te krijgen. In Duitsland, Zwitserland en België wordt deze speciale methodiek waarbij de patiënten zelf geactiveerd worden om in beweging te komen tijdens het tillen, inmiddels al grootschalig en met goed resultaat toegepast.


Na een brainstormsessie met de ondernemer is de focus van deze methodiek verlegd. We zien het niet langer als een tool om slechts het tilprobleem op te lossen, maar passen het binnen een groter kader. We zien het als een methodiek die zorgt voor een beter werkklimaat en dat creëert voor zorgondernemingen betere posities op de arbeidsmarkt. Er kan lichter en prettiger gewerkt worden en daarmee geeft Nederland meteen een positieve bijdrage aan het ziekteverzuim en werkplezier. En dat dient weer als een stimulans om goed en gemotiveerd personeel aan te trekken. Op die manier ligt de focus van deze doelstelling nu bij de HRM-problematiek en is er effectieve manier gevonden waarop zorginstellingen zichzelf nu kunnen onderscheiden.

De focusverandering tijdens dit proces laat zien waartoe omdenken kan leiden. Het kernteam van de Barbapapafabriek bevat fotografen en zij kijken met een compleet andere blik naar de wereld. Laat dat nu net het werkveld van de Barbapapafabriek zijn! Is jouw expertise ook onderscheidend in de zorg? Wij verbinden graag de juiste partijen die samen op onconventionele wijze beweging in de zorg kunnen realiseren.

Kan ons menselijk brein de snelheid van innovatie aan?

Momenteel is het antwoord op deze vraag: ‘nee’. De uitdaging van het project ‘Fotonica’ waar de Barbapapafabriek momenteel bij betrokken is, is om deze vraag uiteindelijk te kunnen beantwoorden met ‘ja!’.

De toepassing van fotonica laat een heel ander licht schijnen op oplossingen waar we al tientallen jaren mee geconfronteerd worden, maar nog niet toepassen in de praktijk. Zo zullen datacentra zonder enige vertraging informatie kunnen verwerken; in de medische wereld zullen voor sommige onderzoeken prikken niet meer nodig zijn en materiaalveranderingen in het landingsgestel van vliegtuigen zullen de veiligheid laten toenemen. Ook zullen dieren constant gemonitord wordenwaardoor preventieve antibiotica in dierenvoeding niet meer nodig zijn en waardoor ziektes meteen in de kiem worden gesmoord. Grootschalige veiligheidsmaatregelen zullen dus niet meer nodig zijn.

Waarom wordt dit allemaal dan nog niet toegepast? Simpelweg omdat ons brein ons in de weg zit. We zullen distributief moeten denken om deze toepassingen die stuk voor stuk op universitair niveau zijn ontwikkeld, ook in de huidige maatschappij te laten landen. Het voorbeeld van de gloeilamp waarvan de ontwikkeling 100 jaar duurde en we nu al 150 jaar gebruik van maken, is niet meer van deze tijd. Innovaties van vandaag de dag zijn gemiddeld nog maar 8 maanden vernieuwend waardoor de urgentie om businesscasussen zo snel mogelijk op de markt te brengenontzettend hoog is. Er móet dus creatief gedacht worden om niet achter de feiten aan te blijven lopen. De Barbapapafabriek zet zich in voor juist dat creatief denken dat nodig is om de toepassing van nieuwe technologieën in een aantal marktsegmenten daadwerkelijk te kunnen realiseren.

Personeelstekort: “Alleen extra handjes is niet de oplossing”

De installatiebranche heeft behoefte aan duizenden nieuwe mensen, maar waar vind je ze? Volgens Adrie van Duijne, medeoprichter van de Barbapapafabriek moeten we ook op zoek naar andere manieren om het capaciteitstekort in de sector aan te pakken. Wat kan een installateur in de praktijk met zijn tips?

Menigeen zal hem nog kennen als voorzitter van stichting KIEN. Adrie van Duijne heeft een lange staat van dienst in de installatiebranche. Na zijn pensionering is hij niet achter de geraniums gaan zitten, maar heeft hij een nieuwe uitdaging opgepakt. Het resultaat begint langzaam maar zeker vorm te krijgen: de Barbapapafabriek. Een nieuwe benadering om het schreeuwend gebrek aan vakkrachten op te helpen lossen.

Vijver
Zijn extra handjes wel de oplossing voor het arbeidsvraagstuk in de sector, vroeg Van Duijne zich af. En, moet je daarvoor wel altijd in dezelfde vijver vissen? In een boeiend artikel dat in de maart-editie van IZ zal verschijnen, doet hij nog meer methoden van de hand om het capaciteitsprobleem in de branche aan te pakken.

Loon en droom
Allereerst is het natuurlijk belangrijk dat je onafhankelijk van de doelgroep die je op het oog hebt een fatsoenlijk loon en aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden biedt als werkgever. “Maar”, zegt Van Duijne, “daar komt nog iets bij, als je jongeren wilt bereiken. De jeugd van nu kijkt naar ‘de droom’ van de onderneming en of ze zich daarmee kan vereenzelvigen. Heeft u een droom? En zo ja; staat die op de website?”

Revitaliseren
Van Duijne adviseert bovendien om ook eens naar andere groepen te kijken. Recruiters maken die slag al. “Zo worden 50+’ers gerevitaliseerd om nog een groot aantal jaren actief dienst te blijven doen in de sector. Daarnaast maakt de sector schoorvoetend gebruik van de mogelijkheden van statushouders en probeert men vrouwen te interesseren voor ons mooie vak. En groepen medewerkers die door maatschappelijke veranderingen overbodig zijn geworden, kunnen een omscholing krijgen. Denk bijvoorbeeld aan gevangenbewaarders. Maar dit is niet voldoende.”

Efficiencyslag
Er valt ook nog een fikse efficiëntie slag te maken in menig bedrijf, zegt Van Duijne. “Kijken we bijvoorbeeld naar de werkzaamheden van een opgeleide monteur, dan blijkt uit onderzoek dat hij nog maar 15% van de beschikbare tijd bezig is met werk waarvoor hij is opgeleid. De andere tijd spendeert hij noodgedwongen aan ‘niet technisch installatie werk’. Door heel nauwkeurig dit soort processen te analyseren en vervolgens de leerpunten in kaart te brengen kunnen we al iets doen aan het probleem van capaciteitstekort.”

Prefab
Van Duijne: “Een andere benadering is bijvoorbeeld de inzet van prefab. Door de diverse installatieconcepten goed in te passen in je installatieproces kun je veel besparen op de montagetijd.” De voormalige voorzitter van KIEN reikt een aantal methoden aan om het capaciteitsprobleem aan te pakken en ontwikkelt daarnaast nog in de Barbapapafabriek een nieuwe benadering, maar meer daarover in de maart-editie van IZ.

Groeiende installateur
Wat heeft de installateur aan de tips van Van Duijne? Installatienet sprak met Wilfred de Regt, een ervaren installateur, die zich de laatste jaren heeft gespecialiseerd in het reinigen en inregelen van vloerverwarmingssystemen. Zijn bedrijf Rekon Installatie Techniek heeft een stormachtige groei doorgemaakt. “Binnen vijf jaar is mijn business verviervoudigd. We zijn nu met 4 man, maar ik zou zo werk hebben voor 2 extra krachten.”

Sollicitanten
Sinds een half jaar is hij op zoek naar die ervaren en leerling monteur. Een hels karwei blijkt wel uit de woorden van De Regt. “Ik heb welbeschouwd nog maar twee sollicitanten over de vloer gehad, maar die voldeden niet aan mijn eisen. Op dit moment lopen er 2 BBL-leerlingen rond, binnenkort worden er dat 3. Die weten niets, ze zijn nog onder de 18. Je moet ze helemaal opleiden en je hoopt dan maar dat de juiste leerling na afloop van zijn traject wil blijven.”

Belang motivatie
Loon en secundair arbeidsvoorwaarden geven niet de doorslag, zegt De Regt, evenals Van Duijne. “Ik betaal volgens mij fatsoenlijk en ze kunnen ieder jaar nog een bonus verdienen. Maar daarmee ga je het niet redden. Ik heb gemerkt dat de juiste motivatie de doorslag geeft. Ze moeten het werk leuk vinden en zinvol. Daar let ik ook erg op tijdens de sollicitatie.” Ook wat dat betreft zit hij op één lijn met Van Duijne.

Taalproblemen en krachtoefeningen
Waar hij zich maar gedeeltelijk in kan vinden, is het aanboren van andere bronnen om aan personeel te vinden. “Met buitenlanders zit je al snel met een taalprobleem, bij 50-plussers is het maar de vraag hoe lang ze nog inzetbaar zijn en of zich dat wel verhoudt tot de tijd en moeite die je erin steekt om ze op te leiden. Wat vrouwen betreft: ik zou de komst van meer dames in onze sector toejuichen, maar ja, laat ze eens een pijpje 28 buigen, dat is niet voor iedere vrouw weggelegd.” Ook over het belang van prefabben verschilt hij van mening met Van Duijne. “Dat is nauwelijks te doen in mijn branche. We leveren allemaal maatwerk in voornamelijk bestaande situaties. Hoe moet je dan meer gaan prefabben?”

Digitaliseren
Die efficiencyslag daarentegen kan hij zich wel in vinden. “Er valt inderdaad veel te winnen door efficiënter te werken. Wij laten bijvoorbeeld klanten foto’s opsturen van de verdeler etc. en maken aan de hand daarvan een werkinschatting. Dat scheelt al behoorlijk wat tijd als je geen huisbezoeken meer hoeft af te leggen. Maar ja, verder valt er niets meer te winnen. Uiteindelijk moeten de monteurs het echte werk doen, het blijft handarbeid.”

Roeien met de riemen…
Hoe hij de toekomst ziet? “Ik ben het met Van Duijne eens dat je mensen aan je moet zien te binden. Ik doe dat door ze vrijheid en kansen te geven, dat vinden ze prettig. Als ik over de hele linie kijk, vrees ik dat het capaciteitsprobleem niet oplosbaar is. Ik denk dat we altijd met een gebrek aan mensen zullen zitten. Ik kan me ook niet anders herinneren trouwens. Uiteindelijk blijft het zwaar werk en vereist het een bepaalde motivatie en mentaliteit om in deze branche te stappen. Kortom, je moet dus maar zien te roeien met de riemen die je hebt.

Colloquium Hogeschool Arnhem en Nijmegen.

Masterstudenten van de HAN in Arnhem kregen 5 juni de kans om hun product dienst of ontwerp te pitchen voor de shark tank. Barbapapafabriek heeft die ochtend een masterclass pitchen verzorgt voor deze studenten. Tijdens deze masterclass gaan we met de studenten aan de slag hoe een presentatie voor het bedrijfsleven te geven. De sharks uit het bedrijfsleven hebben de presentaties en ideeën beoordeelt en feedback gegeven. Na afloop werd er een winnaar gekozen door de sharks.

De winnaar was een groep die een bewegende wand hadden bedacht voor autistische kinderen. Deze wand in de hal van de school beweegt de kinderen vriendelijk vooruit in de gangen van de school de kinderen worden zo rustig zo snel mogelijk naar hun klas bewogen.
Er gaat veel effectieve leertijd verloren s’morgens en voor kinderen binnen een autistisch spectrum is die tijd van de dag stressvol. Door blootstelling aan geluid op de gang te verminderen, zo kort mogelijk te maken, kunnen de kinderen snel en fris aan de slag in de klas. Een goed doordacht concept netjes gepresenteerd.

Andere leuke ideeën waren: een slim gasfornuis, een interactieve zandbak en een samenwoonproject waar jongeren met ouderen samenwonen. Het slimme gasfornuis herkent wat er in de pannen zit, weet hoe het te bereiden. Zo ondersteund het gasfornuis dementerende mensen, en houd hem veilig. Het koken is meestal de eerste stap die een dementerende moet opgeven uit veiligheids overwegingen.
Toch zijn juist die autonome routines belangrijk om de dementerende mens zo lang mogelijk gelukkig en onderdeel van onze maatschappij te houden.

De interactieve zandbak is bedoeld voor kinderen met autisme. De zandbak bestaat uit een laag zand op een glasplaat met licht. De zandbak is voor te programmeren. Kinderen leren hierdoor om weer met hun handen te spelen en het creëert een serene rust.
Dit is een handzaam en schaalbaar product.

Het samenwoonproject waarbij jongeren en ouderen samenwonen is bedoeld om de eenzaamheid bij ouderen te verminderen. Door wekelijks een aantal keer samen te eten krijgen de ouderen meer contact. De jongeren kunnen ook ondersteuning bieden bij computervragen. Hiervoor krijgen de jongeren de kennis en ervaring die de ouderen bij zich dragen. Er waren 3 verschillende invalshoeken door de studenten uitgewerkt.
Met name het ontwerp van de gebouwen had in deze ideeën een grote rol.

Mooi om te mogen ervaren hoe de samenwerking tussen bedrijfsleven en onderwijs mooie resultaten brengt. Wij halen hier veel energie uit!